به بهانه ی بیست و ششم دی ماه 1357/فرار شاه؛ طلیعه پیروزی ملت ایران

به گزارش ميانا به نقل از ايرنا، شهریور 1320 هجری خورشیدی نقطه ی عطف تاریخ معاصر ایران محسوب می شود، در این دوره رویدادهای سرنوشت ساز بسیاری به وقوع پیوست. انگلیس و روسیه برای جلوگیری از گسترش فعالیت های آلمان در ایران، با اشغال بخشی از کشور، اقدام هایی را برای سرنگونی رضاخان پهلوی آغاز کردند که هدف های آشکار و پنهان آن ها نشان از وجود طرحی نو برای گسترش نفوذشان در کشور داشت تا در سایه ی آن منافع درازمدت خود را در ایران تامین کنند.

بنابراین با تهدید روسیه و انگلیس رضاخان در بیست و پنجم شهریور 1320 هجری خورشیدی به نفع ولیعهد محمدرضا پهلوی از سلطنت کناره گیری کرد و از آن پس سیاست های جدید رژیم پهلوی بنابر خواسته های دولت های استعمارگر تدوین و اجرا شد اما مردم و علما به این سیاست ها اعتراض کردند.

کودتای آمریکایی و انگلیسی در بیست و هشتم مرداد 1332 هجری خورشیدی برای سرنگونی دولت محمد مصدق در پی ملی شدن صنعت نفت در راستای این سیاست های رژیم بود که مخالفت های بسیاری را علیه رژیم پهلوی برانگیخت، با این کودتا قدرت های استعماگر می خواستند بر منابع و ثروت های ملی ایران سلطه یابند. محمدرضا پهلوی برای دور ماندن از آتش این کودتا به ایتالیا گریخت و نخستین فرار خود را در دوره ی حکومتش رقم زد.

نخستین طرحی که مخالفت های بسیاری را در پی داشت، تصویب لایحه ی انجمن های ایالتی و ولایتی بود که به موجب آن شرط مسلمان بودن و سوگند به قرآن مجید از شرایط انتخاب شوندگان حذف شد.

پس از اجرای این قانون و آغاز مخالفت های مردم و علما از جمله امام خمینی که خواستار لغو این لایحه شده بودند، نخستین حرکت های نهضت اسلامی به رهبری در 1341 هجری خورشیدی شروع شد. 

محمدرضا پهلوی پس از این رویداد، به دلیل فشار آمریکا، مجموعه ای از اصلاحات اقتصادی-اجتماعی را با عنوان «انقلاب سفید» یا «انقلاب شاه و ملت» به اجرا گذاشت تا نه تنها حمایت آمریکا را به دست بیاورد بلکه ایران تا پایان قرن بیستم در میان مدرن ترین کشورهای جهان قرار داشته باشد. این مجموعه در ابتدا شامل اصلاحات ارضی و چهار اصل دیگر بود که بعدها به 19 اصل افزایش یافت اما این امر سبب شد تا نشانه های مخدوش شدن چهره ی محمدرضا پهلوی و قدرت مخالفان در شکل دادن افکار عمومی دیده شود. 

اعتراض های گسترده ی ملت مبارز ایران به رهبری امام خمینی صورت گرفت و در این دوره امام خمینی دستگیر و پس از چند سال به ترکیه، عراق و فرانسه تبعید شدند. از دیگر اقدام های نسنجیده ی محمدرضا پهلوی که زمینه ی سرنگونی حکومت وی را فراهم کرد، انتشار مقاله توهین آمیزی با عنوان «ایران و استعمار سرخ و سیاه» در روزنامه اطلاعات در دی 1356 هجری خورشیدی علیه امام خمینی بود. این امر سبب شد تا از این زمان زنجیره ای از اعتراض های گسترده در دوره های 40 روزه صورت پذیرد. 

مردم قم در خیزشی در نوزدهم دی 1356 هجری خورشیدی نخستین فریاد را در ارتباط با این مقاله به عنوان اعتراض سر دادند که رژیم پهلوی نتوانست این حرکت را تحمل کند و در یک حمله ی شدید شمار زیادی از انقلابیون را شهید و زخمی ساخت، اما این قیام ها پایان پذیر نبود و در بیست و نهم بهمن 1356 هجری خورشیدی که برابر با چهلم واقعه ی نوزدهم دی بود، در شهر تبریز به یاد و خاطره ی شهدای آن روز، مردم این شهر در مسجد قزللی تجمع کردند. اما رژیم پهلوی که پایه های حکومت خویش را در خطر می دید، عوامل خویش را برای سرکوب مردم راهی این مکان کرد و بدین ترتیب، پس از فاجعه ی خونین قم، جنایت دیگری بر جنایت های رژیم افزوده شد. اما حرکت های انقلابی مردم همچنان ادامه داشت چنانکه در هشتم فروردین 1357 حلقه سوم از سلسله قیام های زنجیره ای به وسیله ی مردم یزد به قیام سراسری در ایران علیه رژیم پهلوی و در نهایت سرنگونی آن منجر شد.

به دنبال وقوع قیام های بزرگ مردمی در قم، تبریز، یزد و دیگر شهرها امام خمینی در گفت و گویی با روزنامه لوموند، در اردیبهشت 1357 هجری خورشیدی سرنگونی رژیم پهلوی را خواستار شد. 

محمدرضا پهلوی که پایه های حکومت خویش را لرزان می دید با اعمال فشار به نیروهای مخالف رژیم، به سرکوب های قیام های مختلف پرداخت. پس از رویدادهای خونین هفدهم شهریور و سیزدهم آبان و همچنین اعتصاب گسترده ی کارگران شرکت نفت و دیگر ارگان ها، کنترل امنیت کشور از دست عوامل حکومت نظامی خارج شد.

محمدرضا پهلوی که تمامی تلاش خود را برای برقراری نظم و آرامش و رفع اعتصاب ها انجام داده بود به نتیجه ای نرسید و منفعت خویش را در آن دانست که کشور را ترک کند، سه روز پس از تشکیل شورای سلطنت در بیست و ششم دی 1357 هجری خورشیدی به همراه همسرش برای دومین و آخرین بار ایران را به مقصد مصر ترک کرد. 

پس از فرار شاه ملت به خیابان ها آمدند و شعارهای کوبنده در حمایت از امام خمینی سر دادند. آنان با اظهار شادمانی و پخش گل و شیرینی می گفتند «شاه رفت» تعداد زیادی از جوانان مجسمه شاه را پایین کشیدند و آن را شکستند، شور مردم پایانی نداشت و آنها خواستار انحلال سلطنت بودند و این گونه حکومت استبدادی پهلوی، به خط پایان نزدیک شد و با ورود امام خمینی به میهن در دوازدهم بهمن و پیروزی انقلاب اسلامی ایران در بیست و دوم بهمن 1357 هجری خورشیدی تومار حکومت 2 هزار و 500 ساله شاهنشاهی در ایران برای همیشه در هم پیچیده شد.

همچنین ببینید

تنها سلاح مقابله با موانع نفوذ و فتنه، بصیرت است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری بسیج از آذربایجان شرقی، محمد بیرامی با اشاره به حوادث و …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *