تحلیلی بر چرایی تصمیم دولت باکو برای مبارزه با وهابیت در آذربایجان

علی حیدری منور طی یادداشتی در پایگاه اطلاع رسانی میانا نوشت: اعضای جماعت قفقاز در صدد تشکیل شاخه یک گروه تروریستی در آذربایجان بوده و از طریق شبکه های اینترنتی با تروریست های خارجی ارتباط داشتند. سه تن از اعضای این گروه موقع بازگشت از سفر ترکیه در جاده باکو-الت در محاصره ماموران امنیتی گیر افتادند که در نتیجه شلیک نیروهای امنیتی دو تن از تروریست ها به­نام­های قلی یف و رستم اف کشته و سومین تروریست بنام گل محمد اف هم بازداشت شد.

 

 این عملیات نشان داد که دولت باکو نه در حرف بلکه در مقام عمل هم در حال مبارزه با تروریسم است و بی جهت نیست که در نشست روسای جمهور آذربایجان، روسیه و ایران در باکو مسئولان آذربایجانی بر همفکری مشترک برای مبارزه با تروریسم در منطقه تاکید کرده اند. اما سوالی که تحلیل گران حوزه قفقاز جنوبی دارند این است که چرا دولتی که فضا را برای رشد رادیکالیسم دینی فراهم می کرد اکنون به این نتیجه رسیده است که با تروریسم به شکلی جدی مبارزه کند؟

 

 حاکمیت آذربایجان بعد از استقلال این کشور راه کمونیست ها را ادامه داد و در قانون اساسی جدید این کشور مساله جدایی دین از سیاست مطرح گردید. از سوی دیگر سیاست های دینی دولت آذربایجان بر مبنای جلوگیری از رشد شیعه گری تمرکز یافت و در این راستا دولتمردان آذری بهترین راه حل را در تقویت وهابیت در آذربایجان یافتند تا از این طریق بتوانند شیعیان آذری را رودروی وهابیون قرار داده و آنها را مهار نمایند.

 

دولتمردان آذربایجان اینگونه فکر می کردند که شیعیان آذربایجانی را باید آنقدر سرگرم تنش با وهابیون این کشور سازند که فکر تغییر حکومت در این کشور را از سر بیرون سازند. چرایی ترس دولتمردان آذربایجان از شیعیان را باید در ترس آنها از انقلاب اسلامی ایران جستجو نمود. مقامات باکو تصور می کردند که شیعیان آذری به تأسی از ایران روزی در آذربایجان انقلاب اسلامی برپا خواهند نمود.

 

 بنابراین دولتمردان آذری با هدف تغییر ترکیب جمعیتی و مقابله با جریان شیعی شرایط را از هر جهت برای رشد وهابیت فراهم ساختند. وهابیت در آذربایجان با کمک برخی از دولتهای عربی به ویژه عربستان سعودی شکل گرفت و به دلیل خلاء مذهبی در آذربایجان در زمان کمونیست ها، مردم آذربایجان با حرص و ولع بیشتری به تبلیغات وهابیت در آذربایجان گوش فرا داده و مجذوب آن می شدند. دولت آذربایجان هم در راستای همان سیاست دینی خویش فضا را برای فعالیت روحانیون آذری فراهم می کرد.

 

همچنین کشورهای عربی حامی وهابیت در غالب امور خیریه، در میان اقشار کم درآمد جامعه نفوذ کرده و با حمایت مالی در میان این طبقه اندیشه های خود را گسترش دادند.از طرفی با توجه به روابط پیدا و پنهان فرقه ی وهابیت با آمریکا و رژیم صهیونیستی، رشد هر چه بیشتر وهابیت در آذربایجان زمینه های لازم جهت افزایش بهره برداری های سیاسی، اقتصادی، نظامی و… آنان را در آذربایجان فراهم می کرد، بنابراین رشد وهابیت حمایت آمریکا و اسرائیل را نیز به همراه داشت.

 

این روند تا زمان شروع بحران در سوریه ادامه داشت. به دنبال تبلیغات رهبران وهابی آذری شماری از اتباع آذری جهت پیوستن به گروههای تروریستی به سوریه اعزام شدند. دولت باکو ابتدا  نسبت به پیوستن اتباع خویش به گروههای تروریستی بی تفاوت بود تا اینکه اعضای آذری داعش الهام علی یف را به عنوان غاصب معرفی نموده و اعلام داشتند که دولت باکو را سرنگون خواهند نمود. این تهدید داعش حاکمیت باکو را به خود آورد.

 

 دولت آذربایجان هنگامی که پی برد رشد وهابیت نه تنها سودی برایشان نداشته بلکه منجر به کاهش میزان امنیت کشور و دولت و نیز کشته شدن شهروندانش به عنوان پیروان فرقه ی ضاله ی وهابیت در کشوری ثالث و در راه آرمان های سایر قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای گشته است، تصمیم گرفت که فعالیت وهابیون آذری را رصد نماید. برخی از مساجد وابسته به وهابیون آذری تعطیل شده و تعدادی از اتباع آذری که خسته از جنگ سوریه به وطن بازگشته بودند، بازداشت شدند.

 

 اکنون سیاست های دینی دولت باکو دچار تغییرات محسوسی شده و دولت در راستای سرکوب شیعیان آذری که نمود آن را در بازداشت حاجی طالع باقرزاده رئیس اتحادیه مسلمانان آذربایجان مشاهده کردیم، مقابله با وهابیون آذری را نیز در برنامه کاری خویش قرار داده است.

 

تا دیروز که دولت باکو  فقط شیعیان آذربایجان را دشمن خویش می پنداشت اکنون در کنار شیعیان آذری وهابیون آذربایجانی را هم به عنوان دشمن حاکمیت می پندارد. دولت آذربایجان نیک به این موضوع پی برده است که با خاتمه بحران سوریه تروریست های آذری بعد از بازگشت به موطنشان مشکلات امنیتی برای آذربایجان ایجاد خواهند کرد.

 

اما در شرایط کنونی دولت آذربایجان دو راه پیش پای خود می بیند. اول اینکه در داخل رادیکالیسم دینی را مهار کند و دوم اینکه در مبارزه با تروریسم دست یاری به سوی کشورهای همسایه خویش دراز کند. دولت آذربایجان به تنهایی قادر به مبارزه به تروریسم نخواهد بود و این مبارزه مستلزم همکاریهای منطقه ای است. ایران به عنوان همسایه آذربایجان از رشد تروریسم در منطقه قفقاز جنوبی نگران است.

 

مطمئنا شکل گیری مناطق تروریست پرور در نزدیکی مرزهای ایران مشکلات امنیتی هم به دنبال خواهد داشت. به دنبال پیشنهاد دولت باکو، ایران هم موافقت خویش برای مبارزه مشترک با تروریسم را اعلام داشته است. از سوی دیگر روسیه به عنوان ضلع سوم این اتحاد که خود نیز با تروریسم در منطقه قفقاز شمالی درگیر است می تواند در جهت مبارزه بهتر با مقوله تروریسم و رادیکالیسم دینی به کمک ایران و آذربایجان بشتابد. شاید در وضعیت کنونی این سوال مطرح می شود که چرا آذربایجان برای مبارزه با تروریستم دست یاری به سمت کشورهای همسایه خویش دراز کرده است.

 

دولت باکو عامل رشد و گسترش تروریسم در منطقه قفقاز را آمریکا می داند. علیرغم دوستی باکو و واشنگتن، مقامات آذربایجان از اینکه آمریکایی ها درصدد بی ثبات کردن منطقه هستند ناراحت بوده و از این سبب با تهران و مسکو  اتحاد غیر رسمی شکل داده اند.

 

 

اما در خاتمه باید اشاره کرده که در شرایط کنونی بی ثبات شدن منطقه قفقاز جنوبی بر امنیت ملی ایران هم تاثیر سوئی خواهد داشت. بنابراین علیرغم وجود برخی اختلافات بین تهران و باکو و سیاست شیعه ستیزی دولتمردان لائیک آذربایجان پیشنهاد می شود که وجوه اختلافات بین ایران و آذربایجان در شرایط کنونی ثابت نگه داشته شده و حال که مسئولان آذری دست یاری به سمت ایران دراز کرده اند در مبارزه با افراط گرایی دینی و تروریسم با باکو همگام شویم. تجربه نشان داده است که برخورد فیزیکی با این گروه ها که سر منشاء ایدئولوژیکی داردند، تنها موجب متشنج تر شدن اوضاع می شود و بهبود آنچنانی در بر نخواهد داشت.

 

به نظر می رسد بهترین راه برای مبارزه با وهابیت در آذربایجان، بازگشت به هویت خویشتن و رشد و نمو اندیشه ی نهادینه شده در جامعه یا همان اندیشه ی تشیع است. ایران رایزنی های موثری را در این زمینه می تواند به دولتمردان آذری ارائه دهد.

 

 

 

انتهای پیام/

همچنین ببینید

تنها سلاح مقابله با موانع نفوذ و فتنه، بصیرت است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری بسیج از آذربایجان شرقی، محمد بیرامی با اشاره به حوادث و …

یک نظر

  1. مطلب عالی بود

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *