اصول توسعه سیاسی وعوامل موثر برآن

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی میانا، توسعه سیاسی امروزه یکی از چالش برانگزترین موضوع کشورها حساب می‌شوند و دولتمردان و صاحب‌نظران همه کشورها به اهمیت این موضوع پی برده‌اند که با توجه به مقتضیات زمانی باید قدم‌های مؤثری برای توسعه سیاسی بردارند بعضی از کشورها درراه ایجاد توسعه سیاسی به دلیل نداشتن زیرساخت‌های لازم و همچنین عدم درک و فهم از آن، نه‌تنها به توسعه سیاسی نرسیده‌اند، بلکه برای آن‌ها سم مهلکی بوده است.

سؤالات:

۱-برای رسیدن به توسعه سیاسی در کشورها چه اصولی را باید رعایت کرد؟

۲- چه عواملی بر توسعه سیاسی کشورها مؤثر هستند؟

تعریف توسعه:

– میر دال: توسعه حرکت یک سیستم یکدست اجتماعی به سمت جلو است و توسعه را فرایند حرکت به‌سوی ایجاد وضعیت مطلوب می‌داند در جامعه. و منظورش از وضعیت مطلوب جامعه صنعتی است

لوئیس: توسعه عبارتست از تبدیل یک جامعه سنتی به نوین

روستو: توسعه عبارت است از از تحول جامعه از وضعیت سنتی به وضعیت مصرف انبوه

تعریف توسعه سیاسی:

تعریف دکتر خلیل سعیدی: تحول مشوعیت سیاسی از اشرافیت به دموکراسی؛ و یا به عبارت دیگر تغییر ساختار سیاسی از حکومت مططلقه به حکومت دموکراسی. ویا توسعه فرایندی است که وضعیت سنتی سیاسی را به وضعیت مدرن سیاسی تبدیل می کند.

تعرف مصطفی تاج زاده: توسعه در دوبعد وجود دارد ۱- در بعد ملی یعنی از طریق توسعه سیاسی اوضاع باید طوری گونه ای گردد که جامعه بتواند از حداکثر استعداد شهروندانش بهره مند شود در پیشرفت همه امور بدون آنکه ثبات نظام سیاسی دچار نا آرامی و تزلزل شود محقق گردد.۲- به این معناست که شهروندی باید بتواند مستقل وآزاد بیاندیشد و رفتار کند و تنها خط قرمز و عامل محدود کننده او در عمل اجتماعی قانون باشد یعنی حقوق و آزادی شهروندی آحاد مردم به رسمیت شناخته شود.

تعریف از مهرانگیز کار: مجموعه ای از تشکلهای سیاسی مستقل سیاسی، فرهنگی صنفی، عموم شهروندان صرف نظر از جنس، نژاد، عقیده، دین بتواند در اداره امور مشارکت داشته باشد یا به صورت خلاصه احترام به اصل آزادی.

لوازم بلافصل توسعه سیاسی از نظر دکتر بشیریه:

۱- سازمان یابی گروهها ونیروهای اجتماعی

۲-آزادی آنها در ممشارکت و رقابت سیاسی

۳- وجود مکانیزمهای حل منازعه نهاد مند در درون ساختار سیاسی

۴-خشونت زدایی از زندگی سیاسی

۵-کیش زدایی از زندگی سیاسی

۶-مشروعیت چارچوبهای نهادی و قانونی برای رقابت وسازش سیاسی و وجوه آن

اصول توسعه سیاسی:

1.  اصل فراگیری: توسعه سیاسی کامل بدون توسعه همه ساختارها ممکن نیست یعنی توسعه اول باید در ابعاد فرهنگی و اقتصادی بوجود آید وبعد از آنها توسعه سیاسی شروع شود
2.  عبور ابز بحرانها: کشورها جهت پیاده نمودن توسعه سیاسی باید از بحرانهای مورد نظر لوسین پای عبور نمایند (بحران هویت، بحران مشروعیت، بحران توزیع، بحران نفوذ، بحران یکپارچگی، بحران مشارکت) بدون عبور از این بحرانها نمی توانند نمی توانند توسعه سیاسی را در کشور اجرا نمایند

۳- فرد گرایی مثبت: یعنی اینکه جایگاه فرد در نظام سیاسی و حقوقی و سختارهای گوناگون مشخص باشدهر چه قدر بین این سه زاویه قواعد حقوقی بیشتری حاکم باشد به همان درجه توسعه سیاسی قوام بیشتری خواهد داشت

۴- تفکر اسقرایی: یعنی اینکه فرد پیش داوریهای خودش را به حداقل برساند وبه صورت کلیشه ای با محیط برخورد نکند هر پدیده ای را خاص نگاه کند

۵- نظام تربیتی عقلایی و آموزش مهمترین رکن برنامه ریزی می باشد

۶- فراگیری کار جمعی توسط عامه مردم: یعنی کارهای مانند حزب سازی که در یک جامعه آرا مختلف باید قبول شوند و دیدگاهها برای اینکه رشد نمایند باید در قالبهای حزبی بروند

۷- قانون پذیری، آموزش قانونمندی و قاعده مندی: یعنی در یک جامعه عموم مردم از قوانین آن جامعه تبعیت نمایند تبعیت بواسطه فرهنگی است که بین دولت وملت وجود دارد در شرایطی این قانونمندی افزایش می یابد که اهداف ملی و هویت عمومی تحقق پیدا کرده باشد

۸- همسویی منافعه هیئت حاکمه با منافع عامه مردم: در این صورت نه تنها مشوعیت سیاسی حکومت افزایش می یابد بلکه به نوعی آرامش سیاسی بر جامعه حاکم می شود

۹- آرامش اقتصادی: ثبات اقتصادی زمینه های مشروعیتی یک نظام سیاسی را افزایش می دهد و بدین ترتیب زمینه گردش قدرت ایجاد دولت رفاهی و بهره مندی از رقابت سیاسی را فراهم می آورد

۱۰- تصمیم گیری مبتنی بر اصلاح پذیری و اصلاح نگری: به دلیل ورود احساسات و منافع شخصی در تصمیم گیریها از طریق ایجاد سازمانهای چند بعدی مورد بازنگری قرار گیرند

۱۱- انتخاب و انتصاب بر اساس لیاقت، رقابت، توانایی باشد نه بر اساس وفاداری واحساسات باشد

۱۲- تحول فرهنگی در جامعه

عوامل موثر بر توسعه سیاسی:

*عوامل داخلی: ۱- ساختار سیاسی ۲-ساحتار فرهنگی ۳- ساختار اجتماعی

 1- ساختار سیاسی: ساختار سیاسی به عنوان یکی از مهمترین عوامل در پاسخ به این سوال ما که آیا هدایت توسعه سیاسی در کشور امکان پذیر است یا خیر، معرفی می گردد اگر ساختار سیاسی تناسب با هدایت توسعه سیاسی نداشته باشند جواب نمی دهد ساختارسیاسی از سه مولفه تشکیل شده است

– ایدئولوژی حاکم بر سیاستمداران و بنش آنها از نیاز جامعه

– ارتباط سیاستمداران با طبقات اجتماعی

– احزاب و گروههای سیاسی جامعه

– در هر جامعه ای ساختار سیاسی آن جامعه باید از دو ویژگی برخوردار باشد

الف- گرایش به نوسازی و نوگرایی در دنیای نوین

ب- قدرت حقظ ثبات نسبی در ساختار ساسی جامعه، چون که بعضی از دولتها در مسیر توسعه سرنگون شده اند یعنی باید شایستگی اجرایی داشته باشند

۲- ساختار فرهنگی جامعه: فرهنگ مجموعه ای از باورهای مردم یک جامعه است توسعه سیاسی اگر با باورها و ارزشهای فرهنگی مردم ناسازگار باشد مقاومت می کند

-ویژگیهای فرهنگی جامعه: باور به آزادی سیاسی، باور به نظم پذیری جمعی، باور به رعایت حقوق دیگران، باور به نگرش علمی، باور به فرهنگ غیر خرافی، باور به برابری انسان

۳- ساختار اجتماعی جامعه: آرایش نیروهای اجتماعی جامعه (تجار، روحانیون، روشنفکران،…) و قشر بندی نا موزون در جامعه ثبات جامعه و به تبع آن توسعه سیاسی را به هم می زند جنگهای داخلی و درگیریهای قومی و نژادی و نزاعهای قومی مانع توسعه سیاسی می شود.

*عوامل خارجی:

۱- وضعیت کشورها از نظر سلسله مراتب جهانی

۲- وضعیت جغرافیایی سیاسی کشورها

۳- درجه وابستگی کشور

 

نگارنده: سید عارف حسینی دانشجوی دکترای علوم سیاسی

انتهای پیام/