به گزارش میانا به نقل از دانا، مثل همیشه اول خبر در شبکههای اجتماعی منتشر شد؛ عکس دانشجویانی که با یک جسد سلفی گرفته بودند در فیسبوک و شبکههای اجتماعی موبایلی به سرعت منشر شد . درست مثل تصویری که یک پزشک از تن خونآلود بیمارش که خود کشی کرده بود منتشر کرد … این رفتارها احساسات عمومی را جریحه دار کرد و توپ اخلاق را دوباره به زمین پزشکان انداخت در روزهایی که جامعه پزشکی در اندوه و اضطراب قتل دکتر تقیزاده متخصص و سرطانشناس اردبیل است.
ماجرای پزشکان این سرزمین تمام شدنی نیست مثل قصه معلمها که هرچند ماه یکبار باخبری جنجالی شعلهور میشود و سپس به پستوی اخبار میرود. و پرسشی هولانگیز را به ذهن میآورد که وقتی در مدرسه و دانشگاه اخلاق زیر سوال میرود، باید منتظر چه جامعهای در آینده بود؟ و دیگر این که استاد تشریح این دانشجویان زمانی که اخلاق پزشکی را در عکسهای سلفی خود زیر سوال میبردند کجا حضور داشتند؟ و اگر بودند چرا در کنار آموزش درس آناتومی به آموزش اخلاق پزشکی نپرداختند؟
به گزارش رویکرد ۴ روز قبل بود که سلفی تاسفبار دانشجویان رشته پزشکی در سالن تشریح در فضای مجازی منتشر شد و با واکنش شدیدی از سوی مردم و رسانهها روبرو شد در این تصاویر دانشجویان لبخندزنان و با ژستهایی که معمولا در اماکن تفریحی گرفته میشود با اجسادی که فقط برای ارتقای رشته پزشکی برای تشریح اهدا شدهاند عکس یادگاری گرفتند.
در این رابطه تا کنون تنها واکنشی که از سوی مسولان مرتبط نشان داده شده مربوط به احمد شجاعی رییس سازمان پزشکی قانونی کشور است که امروز اعلام کرده اگر این اتفاق در سالنهای تشریح پزشکی قانونی رخ داده باشد قطعا با این افراد برخورد میشود.
به گزارش پایگاه خبری سلامت رئیس سازمان پزشکی قانونی تأکید کرده که این افراد قطعا به کمیته انضباطی معرفی میشوند و با آنها برخورد خواهد شد.
این در حالی است که پس از انتشار این عکسها کاربران شبکههای اجتماعی به شدت با این موضوع برخورد کردهاند کامنتها و پیامهای تندی را نسبت به این اتفاق گذاشتهاند.
یکی از کاربران نوشته: اگه اجساد پدرو مادرش بود اینجوری نیششونو تا بنا گوش باز میکردن؟
و در کامنت دیگری میخوانیم: این دانشجوها قرار است درآینده بلا نسبت دکتر بشن
پدرم تعریف میکرد در سالهی گذشته در بیمارستان هزار تختخوابی وقتی برای یک عمل ساده مراجعه کرده بودند هر روز یک پرستار که قرار بوده بعدا دکتر بشه یک ساعت با ویلچر ایشان رو توی محوطه بیمارستان میبرده و در خوردن غذا هم کمکشون میکرده این کاربرای این بوده که احترام به بیمار روهم یاد بگیرن.
و باز هم: این آدما شبیه همونایی هستند که از لحظه مرگ پاشایی فیلم گرفتند و پخش کردند.واقعا جای تاسف داره…
کمبود جسد در سالنهای تشریح
این اتفاقها در حالی رخ میدهد که سالهاست جامعه پزشکی با مشکل جسد برای سالنهای تشریح روبروست و این نکته بارها از سوی دانشگاههای علوم پزشکی و سازمان پزشکی قانونی کشور عنوان شده است که در کشور ما، کسانی که داوطلبانه اجساد خود را اهدا کنند کم است.
گفتنی است قبل از انقلاب دانشگاههای علوم پزشکی اجساد را از هند تهیه میکردند. چون درهند گروهی هستند که به جسد مرده اهمیتی نمیدهند نه میسوزانند و نه به خاک میسپارند. از سوی دیگر نسبت به جمعیت هند هم مرگ و میر بالاست. در آن سالها سالانه ۱۰۰ تا ۲۰۰ جسد فقط از هند وارد ایران میشد و بین چهار، پنج دانشکده پزشکی آن زمان تقسیم میشد. که عمده این اجساد هم نصیب دانشگاه تهران میشد. ضمنا اگر مرده بدون صاحبی هم پیدا میشد که در بیمارستان فوت کرده بود و بلافاصله به سردخانه رفته بود، تحویل دانشگاهها میشد. در آن زمان به ازای هر شش دانشجوی پزشکی یک جسد وجود داشت. در سالن تشریح دانشگاهها هشت تخت فلزی بود که روی هر کدام یک جسد میگذاشتند و هر گروه دانشجو روی یکی از آن اجساد کار میکرد بعد از انقلاب واردات جسد به ایران متوقف شد و دانشگاههای پزشکی با کمبود جسد روبهرو شدند! و در نتیجه شاخص دانشجو نسبت به جسد کم شد! و دانشگاههای علوم پزشکی در سالنهای تشریح به شدت با مشکل کمبود جسد روبرو هستند تا جایی که یکبار احمد شجاعی رییس سازمان پزشکی قانونی کشور خواست که همانطور که روی فرهنگسازی برای اهدای عضو در کشور کار شده بر روی فرهنگ اهدای داوطلبانه جسد هم فعالیت شود. (۱)
این در حالی است که به گفته اغلب متخصصان و اساتید باید ۲۰ درصد آموزش آناتومی از طریق تشریح جسد باشد همچنین در کشور انگلیس براساس تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۰۸، ۶۷ درصد اعضای هیات علمی بهترین راه برای آموزش آناتومی را تشریح جسد انتخاب کردهاند.
بنابراین مشخص میشود جسدی که به سالن تشریح میرود چه اهمیتی دارد؛ جسدی که یا بر طبق وصیتنامه متوفی به آنجا آمده و یا از روشهای دیگری به سختی تهیه شده احترامی مضاعف میطلبد. نمیتوانی انگشتهایت را به نشانهپیروزی روی اندام او بگیری آقا! نمیتوانی قلبش را به صورتت نزدیک کنی و به دوربین لبخند بزنی و عکس یادگاری بگیری خانم! هیچ میدانی که تقریبا جسد هیچ خانمی به سالن تشریح نمیرود.
میگویند از ۷۰ سال پیش دانشگاههای پزشکی در سالن تشریح با مشکل کمبود جسد روبرو بودهاند. سالها در باور عموم این تصور وجود داشت که اجساد مجهولالهویه یا اجساد برخی اعدامیها برای تشریح به این سالنها فرستاده میشود مطلبی که بعدها تکذیب شد.
اما چند سال قبل این قضیه از سوی سازمان پزشکی قانونی رد شد در آن زمان مسئول روابط عمومی سازمان پزشکی قانونی کشور در گفتگویی با سایت علمی دانشجویان گفت که اجساد مجهولالهویه به این عنوان نداریم. هر کسی که در خیابان میمیرد، الزاما بیکس و کار نیست. ممکن است یک نفر که دارای اختلال حواس است از خانه خارج شود و گوشه خیابان بمیرد و تا مدتها خانوادهاش او را پیدا نکنند.
یا کسی از شهرستان بیاید و در تهران تصادف کند و بمیرد و تا ماهها جنازهاش در پزشکی قانونی باقی بماند. یا معتاد طرد شده که گوشه خیابان جان میدهد بالاخره خانوادهای دارد. این اجساد وقتی به پزشکی قانونی میآیند، از آنها چند عکس از زوایای مختلف میگیرند و برایشان پروندهای با کد و مشخصات تهیه میشود. اگر روی بدنشان وجه مشخصی داشته باشد مثل ماه گرفتگی، جای چاقو یا خالکوبی، از آنها هم جداگانه عکسبرداری میشود و بعد از تشخیص علت مرگ مدتی در یخچالهای پزشکی قانونی باقی میمانند. در این مدت هم عکسهای جنازه به تمام مراکز پزشکی قانونی در کشور فرستاده میشود تا صاحب جسد شناسایی شود، اگر در یک مدت دو ماهه خانواده میت پیدا نشد، جسد تحویل بهشت زهرا داده میشود و آنها هم جسد را در قطعه مشخصی دفن میکنند و برای هر جسد کدی در نظر میگیرند. ممکن است بعد از یکی دو سال کسی به پزشکی قانونی مراجعه کند و با توجه به عکسها، میتش را شناسایی کند. هیچ چیز بیحساب و کتاب نیست.
البته از دوسال قبل دانشگاهها از پزشکی قانونی درخواست کردند تا اجساد مجهولالهویه و یا بدون ملیت را برای سالنهای تشریح در اختیار دانشگاهها قرار دهد.
دکتر اسفندیاری مدیر گروه آناتومی دانشگاه اصفهان گفته تنها مشکل علمی دانشگاههای علوم پزشکی جهت ارائه صحیح درس آناتومی و علوم تشریحی این است که دانشگاههای علوم پزشکی همچنان برای تحویل اجساد مجهول الهویه و بلاوارث از پزشکی قانونی دچار مشکل هستند.
او با تاکید بر اینکه این دانشگاه از سال ۸۰ تا کنون با مشکل جدی کمبود جسد مواجه بوده است، خاطرنشان کرد: در این چند سال به ندرت جسد مجهول الهویه به دانشگاه تحویل داده شده است و این در حالیست که به عنوان مثال در استان تهران حدودا هر هفته ۱۰۰ جسد بدون هویت تحویل پزشکی قانونی داده میشود. (۲)
سلفی با جسد
سلفی پدیده جدیدی نیست و تقریبا تولد آن به زمان اختراع دوربین برمیگردد. تا همین چند سال پیش هم با دوربینهای نگاتیو عکسهای سلفی میگرفتند و البته دوربینهای دیجیتال این کار را ساده تر کرد و به محض این که گوشیهای موبایل دوربین دار شدند عکس از خود پررونقتر شد.
اما با ورود دوربینها و موبایلهای جدید سلفی رنگ دیگری به خود گرفت و آنقدر جدی شد که ابزارش هم به بازار آمد و مونوپاد شد یک ابزار مهم در عکاسی؛ این نوع عکس در دنیا طرفداران زیادی دارد و در شرایط مختلفی گرفته میشود! اما اینجا در ایران چون برخی از ما عادت داریم در استفاده از هر پدیده شورش را دربیاوریم در سلفی گرفتن هم پیشرو میشویم تا جایی که دانشجویان پزشکی ما در اقدامی تاسفبار با اجساد تشریحی سلفی میگیرند!
گفتنی است در ویکیپدیا آمده است براساس تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۳ میلادی در دانشگاه بیرمنگام برروی افرادی که تعداد قابل ملاحظهای از این دست عکسها را برروی پروفایل فیسبوک خود به اشتراک میگذارند نشان داد که در سطح پایینتر ازنظر حمایتهای اجتماعی و صمیمت قرار دارند. همچنین این تحقیق نشان داد بخش عظیمی از عکسهای افرادی که در سنین ۱۸ تا ۲۴ سال سن دارند از نوع خودگرفت بودهاست.
پینوشت:
۱-سایت علمی دانشجویان ایران، پولی میگیرند جنازه تحویل میدهند
۲-ایسنا، مدیرگروه آناتومی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان: اجسادمجهولالهویه دراختیار دانشگاهها قرارگیرند