تعریف شهر سالم از نظر مدیریت شهری و مدیریت آلودگی کلان شهرها

سعید محمد حسینی کارشناس ارشد مدیریت شهری و برنامه‌ریزی و مدیر پروژه متروی تهران طی یادداشتی در پایگاه خبری میانا نوشت: اگر توجه داشته باشیم در راهکارهای مختلف برای آلودگی هوای تهران پیشنهادهای مختلف و گوناگونی داشته ایم از جمله توسعه فرهنگ درختکاری وبوته کاری و تحویل رایگان نهال به شهروندان تهرانی اما

آخرین و مهم‌ترین پیشنهاد

با اهمیت‌تر از پیشنهادهای فوق این واقعیت است که صدها پیشنهاد، موثر‌تر و اجرایی‌تر از پیشنهادهای فوق در ذهن عامه مردم و کارشناسان وجود دارد ولی چون هیچ سیستم مدون کارآمدی برای دریافت ، کارشناسی ، تکمیل و تشویق پیشنهاددهندگان در سازمانهای متولی آلودگی هوا، محیط زیست و ترافیک وجود ندارد اصولا حتی وجود چنین پیشنهادهایی آشکار نمی‌گردد زیرا کمتر کسی حاضر است وقت و انرژی بگذارد و ایده‌اش را پرورده ساخته و ارائه دهد در حالی که به یقین می‌داند هیچ تضمینی برای توجه کافی به پیشنهادش و اجرایی شدن آن وجود ندارد و چه بسا به بهانه وجود فلان نقص کوچک در ایده (بدون توجه به محتوای آن) به کلی کنار گذاشته شود!

 

لازم به ذکر است که سالهاست در چندین هزار سازمان کوچک و بزرگ در سراسر دنیا سیستم تکامل یافته و کارامدی به نام «نظام پیشنهادها» (suggestions system) برای جمع آوری ، تکمیل و اجرای ایده‌های کارکنان، مشتریان و همه مردم بکار گرفته می‌شود و بسیاری از مسائل سازمان‌ها و جامعه به همین طریق حل می‌شوند. همین طور میلیون‌ها دلار حاصل توجه به این پیشنهادهاست برای مثال پیشنهادهای کارکنان در شرکت تویوتا با شعار «فکر خوب مساوی تولید خوب» سالانه بیش از ۳۰۰میلیون دلار سود و صرفه جویی برای این شرکت به ارمغان می‌آورد یا در شرکت ماتسوشیتا الکتریک به طور متوسط پیشنهادهای هر کارمند ۳۰۰۰ دلار سود اقتصادی نصیب این شرکت می‌کند.

 

امروزه در کشورهای بسیاری استقرار “نظام پیشنهادها” (نظام مشارکت) در همه سازمان‌های دولتی الزامی گشته است از جمله در ایالات متحده امریکا که هر ساله بهترین پیشنهاددهنده از دست رئیس جمهور این کشور لوح تقدیر و جوایزی دریافت می‌کند.

 

کلام آخر اینکه تا زمانی که مدیران اهمیت توجه به «مشارکت فکرها و خرد جمعی» در قالب سیستم‌های مدیریتی را درک نکنند برای سالها شاهد استمرار مشکلات و معضلات کشور خواهیم بود.

 

تعریف شهر سالم از نظر مدیریت شهری

 

منظور از شهر سالم محیطی شهری است که در آن موسسات آموزشی،موسسات بهداشتی،موسسات حقوقی،حمل و نقل،نظام جمع آوری زباله،فضای سبز کافی،تراکم مناسب جمعیت،دور نگهداشتن مراکز صنعتی از شهر و نظیر آن،رعایت شده باشد. شهر سالم با داشتن وسایل و امکانات حمل و نقل عمومی کار آمد همچون، مترو، سیستم تاکسیرانی منظم و منضبط ، تراموا ( اتوبوس ریلی و برقی)- خطوط اتوبوسرانی داخل شهری منظم و کارآمد شهروندان و مسافرین را در کمترین زمان و هزینه و به دور از استرس و تنش به مقصد می رساند.

در شهر سالم ترافیک روان و آرام بوده و آلودگی صوتی شهروندان را آزار نمی دهد.

در شهر سالم، حجم فضای سبز به استاندارد جهانی آن یعنی به ازای هر نفر ۸۰ متر مربع نزدیک بوده و بهواسطه وجود چنین فضایی چیزی به نام آلودگی هوا و عوارض آن وجود ندارد.در شهر سالم مبلمان شهری به صورت علمی و جامع طراحی و به اجرا در آمده است، محلهایی از جمله پارک های کوچک محلی امکاناتی برای عبور و مرور راحت افراد آسیب پذیر، سالمندان و … در نظر گرفته شده است.در شهر سالم امکانات رفاهی، تفریحی، ورزشی، فرهنگی و … به یک شکل متوازن و همگن توزیع گردیده است و محلات مختلف از لحاظ برخورداری تفاوتهای معنی داری با هم ندارند.

در شهر سالم معضلی به عنوان خرابی آسفالت خیابانها و چاله چوله پیاده روها وجود ندارد که خود عاملی برای مخدوش شدن اعصاب عابرین و رانندگان می شود.شبکه بهداشت و درمان شهر سالم، چنان دقیق و کار آمد است، که مردم در جلوی کلینیک های تخصصی و مطب پزشکان بخصوص سر و دست نمی شکنند.در شهر سالم اصولا نبایستی مشکلی بنام حمل زباله و آبهای سطحی و امثالهم باقی مانده باشد.در یک جمله شهر سالم محیط و محلی است که ساکنین یا شهروندان آن احساس آرامش، آسایش و امنیت می نمایند، معضلی نیست که بصورت مداوم آنها را بیازارد و قادر به حل آن نیز نباشند.

 آلودگی هوای تهران و فقدان راه حل اساسی

 

بی تردید آلودگی هوای تهران یکی از جدی ترین مشکلاتی است که امروز شهروندان تهرانی با آن روبه رو هستند. این آلودگی ارتباط مستقیمی دارد با ترافیک سنگین خیابان ها و حتی بزرگراه های پایتخت که در این روزهای برفی سنگینی آن کاملا بر روح و روان مردم سنگینی می کند.

 

هر کس که ساعت ها در خیابان های تهران گرفتار ترافیک شود و در هر دقیقه شاهد حرکت چند متری خودروها باشد، هر شهروندی که در این روزهای سرد زمستانی با ساعتی تاخیر به کارش رسیده باشد و خلاصه هر شهروندی که با تامل به ترافیک پایتخت نگاه کند به این حقیقت اعتراف می کند که ترافیک این روزهای تهران واقعا کلافه کننده است.

 

اما گره کار کجاست ؟ چرا با این همه بزرگراه، پل، تونل و … بازهم تهرانی ها گرفتارند و باید هوایی را استنشاق کنند که آکنده از دود همین خودروهاست؟ این همان سوالی است که دولت باید بدان پاسخ دهد و بگوید چرا شهرداری پایتخت را در گسترش حمل و نقل عمومی یاری نمی رساند؟

واقعیت این است که اگر دولت همت نکند و شهرداری تهران را یاری نکند اوضاع تهران به همین منوال می ماند و این یعنی گسترش آلودگی هوای تهران و میلیاردها تومان زیان مادی این آلودگی ها.در واقع ارائه یارانه سوخت و تعرفه بالای گمرکی بر خودروهای وارداتی به ایران و در نتیجه افت کیفیتتولیدات خودرو از یک سو و محصور بودن در بین کوه ها از ۳ طرف از سوی دیگر موجب شده که تهران به شدت دچار مشکل آلودگی هوا باشد. آلودگی هوا به تنهایی در شهر تهران روزانه حدود ۳۰ نفر را مستقیما به کام مرگ می فرستد.

این موضوع به دفعات باعث شده تا مسوولان مجبور به تعطیلی مدارس یا تعطیل رسمی شهر شوند. آلودگی هوا در تهران موجب کاهش میانگین ضریب هوشی کودکان، افزایش درصد سقط جنین، کاهش طول عمر، خستگی زودرس و عوارض دیگر می گردد.حدود دویست سال قبل، زمانی که تصمیم اولیه شاه اسماعیل برای پایتخت شدن تهران را آغا محمد خان قاجار به مرحله اجرا درآورد، این منطقه قصبه سرسبز و خوش آب و هوایی بود که به خاطر چنارهای بسیار بلند و همیشه پربرگ و توتستان هایش از شهرت و آوازه زیادی برخوردار بود، اما تهران امروز چندان شباهتی به آن قصبه خوش آب و رنگ ندارد.

بنابر نظر برخی از کارشناسان محیط زیست ، نخستین زنگ خطر جدی درباره آلودگی هوای تهران در سال ۱۳۷۴ به صدا درآمد، در آن هنگام نزدیک به یکصد نفر از کارشناسان و مدرسان حوزه های مرتبط محیط زیست، جغرافیا و شهرسازی در پی نشستی، متنی موسوم به بیانیه «هوای تهران ۷۴» منتشر کردند که در آن برای نخستین بار از آلودگی هوای پاییتخت به عنوان یک «بحران ملی» که راه مقابله با آن «عزم ملی» است، نام برده شد.

این بیانیه عمدتا بر آثار بهداشتی و بیماری زای آلودگی هوا تاکید داشتالبته، این بیانیه آنقدر بازتاب نیافت که بتوان تصور کرد که همه فعالیت های بعدی مقابله با آلودگی هوا در تهران را مورد تاثیر خود قرار می دهد به همین دلیل تا کنون طرح های مختلفی برای مهار آلودگی هوای تهران ارائه و اجرا شده است.

اما امروز پس از سال ها بحث و تبادل نظر درباره آلودگی هوای تهران یک سوال اساسی ذهن بسیاری از صاحبنظران را به خود مشغول داشته است. آیا به راستی طرح هایی این چنینی و نیز محدودیت هایی مانند ایجاد محدوده های طرح ترافیک یا حتی سهمیه بندی بنزین می تواند مشکل آلودگی هوای تهران را مرتفع کند.

در واقع به نظر می رسد تا زمانی که مشکل حمل و نقل عمومی در تهران حل نشود امکان حل شدن معضل آلودگی هوای تهران نیز وجود ندارد. چرا که بخش اعظم آلودگی فعلی ناشی از تردد خودروها در شهر است . این مشکل نیز قابل حل نیست تا زمانی که مردم برای سوار شدن بر مترو باید از سر و کول هم بالا بروند.

امیدواریم که دولت خدمتگزار، مدیریت شهری پایتخت را در حل مشکلات پایتخت یاری رساند.

 مدیریت شهری

هر جامعه ای، تعریف ویژه ای از مدیریت شهری دارد.که این تعریف وابسته به حقوق اساسی و قوانین است، اگر مدیریت، به درختی تشبیه شود که شاخه‌های گوناگونی، مانند مدیریت صنعتی، مدیریت مالی وغیره. چون اینها، دارد، یکی از شاخه‌های جدید این درخت، مدیریت شهری است. روشن است که مشخصات و ساختار نهادهای قانونی اداره کننده شهر، از کشوری به کشور دیگر، تفاوت دارد و هر جامعه‌ای، با توجه به ساختار اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خود، تعریف یا تلقی ویژه ای از مدیریت شهری دارد.

معیارهای شناسایی شهر، از گونه‌های غیر خود، به طور معمول، میزان جمعیت، شغل غالب مردمساکن، وجود شهرداری و مواردی اینگونه بوده‌است. امروزه، شهرها، از دو جنبه، اهمیت یافته اند: یکی، بعنوان مرکز تجمع گروه عظیمی از مردم و دیگری بعنوان عمده ترین بازیگر نقش اقتصادی، در کل اقتصاد ملی. از اینرو، باید به مسائل و مشکلات آنها، توجه بیشتر و دقیق تر کرد. زیرا، در حالتی که برنامه‌ریزی دقیق و درست، سبب رشد اقتصادی، تثبیت سیاسی و افزایش مشارکت شهروندان درامور شهرها می‌گردد، شکست در حل مشکلات و مسائل شهری، سبب رکود اقتصادی، نارضایتی‌های اجتماعی و سیاسی، فقر، بیکاری و تخریب محیط زیست خواهد شد.

ترکیب مدیریت و شهر، مفهوم ساماندهی به امور مربوط به برنامه ریزی، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت و کنترل، در محدوده شهر را تداعی می‌نماید. مفهومی که در کشورهای مختلف به دلیل ساختارهای سیاسی و رویکردهای اقتصادی، نهادهای متفاوتی را با الگوهای متفاوتی در خود درگیر دارد.

 

انتهای پیام/