توپ جمع آوری گازهای همراه نفت در زمین وزارت نیرو

پایگاه اطلاع رسانی میانا : به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، اواسط هفته گذشته، بالاخره وعده‌ای که بیژن زنگنه، وزیر نفت دولت یازدهم در مردادماه امسال درباره یکی از مهمترین منابع اتلاف انرژی در کشور داده بود، اجرایی شد و اطلاعیه وزارت نفت مبنی بر مزایده گازهای همراه نفت برای بخش غیردولتی منتشر شد.

حجم بالای گازهای به مزایده گذاشته شده، جزئیات فراوان و همچنین توجه مناسب و قابل توجه به جوانب مختلف موضوع در این مزایده توسط وزارت نفت، نشان‌دهنده عزم و جدیت این وزارتخانه برای جلوگیری از سوزاندن گازهای همراه نفت بود که بسیار امیدوارکننده است و جای تقدیر دارد.

این اقدام وزارت نفت نشان می دهد مسئولین ارشد این وزارتخانه با توجه به حجم بالای سرمایه مورد نیاز برای راه اندازی طرح های NGL و همچنین زمانبر بودن تکمیل شدن این طرح ها، پذیرفته‌اند که تنها کلید حل معضل قدیمی سوزانده شدن گازهای همراه نفت کشور در کوتاه مدت و میان مدت، فراهم سازی سازوکارهای لازم برای مشارکت بخش غیردولتی در استفاده از گازهای همراه نفت به خصوص با هدف تولید برق است.

یکی از مهمترین لوازم تضمین موفقیت طرح پیشنهادی وزارت نفت برای جمع آوری گازهای همراه نفت و مشارکت مناسب سرمایه گذاران بخش غیردولتی در این طرح، توجه جدی به موضوع اقتصاد این پروژه ها و به عبارت دقیق‌تر، فراهم سازی سازوکارهای لازم برای تحقق میزان بازگشت سرمایه مناسب برای متقاضیان سرمایه گذاری در این بخش است.

این موضوع نیز تا حدود زیادی به دو عامل بستگی دارد یکی قیمت فروش خوراک یعنی گاز ترش همراه نفت فرآورش نشده به بخش غیردولتی توسط وزارت نفت و دیگری، قیمت فروش محصول (معمولاً برق تولیدی) از بخش غیردولتی توسط دولت. بررسی های صورت گرفته نشان می دهد که تاثیرگذاری عامل دوم در اقتصاد پروژه های تولید برق با استفاده از گازهای همراه نفت، بیشتر از تاثیرگذاری عامل اول است.

با وجود تعیین تکلیف عامل اول یعنی قیمت فروش گازهای همراه توسط وزارت نفت، این وزارتخانه درباره وضعیت عامل دوم یعنی قیمت خرید برق تولیدی توسط دولت، سکوت کرده است. وزارت نفت در این زمینه به متقاضیان بخش غیردولتی گفته است که برای تعیین قیمتی مناسب برای خرید برق تولیدی، در سطح کلان با وزارت نیرو مذاکره خواهد کرد ولی مسئولیتی ندارد و عملا قیمت محصول تولیدی بخش غیردولتی در مذاکرات نمایندگان این بخش با وزارت نیرو مشخص خواهد شد.

هرچند انتقاداتی به این رویه وزارت نفت وارد است و حتی سکوت این وزارتخانه در زمینه تعیین قیمت خرید برق تولیدی از گازهای همراه نفت در مکان هایی مانند فلات قاره (1) سوال برانگیز است اما در این موضوع نمی‌توان تردید کرد که در حال حاضر، توپ حل شدن این مشکل قدیمی صنعت نفت در زمین وزارت نیرو است.

در واقع، این وزارتخانه به عنوان مسئول اصلی تولید و تامین برق کشور، باید تصمیم بگیرد که آیا حاضر است برق تولیدی بخش غیردولتی از گازهای همراه نفت را سوآپ صادراتی کند و هر کیلووات ساعت برق تولیدی را با قیمتی متناسب با متوسط قیمت برق صادراتی کشور (2) یعنی حدود 6 یا 7 سنت (3) خریداری و اجرای پروژه های جمع آوری گازهای همراه نفت با هدف تولید برق را در کشور، اقتصادی کند یا خیر؟ علاوه بر این، این نگرانی جدی در بین فعالان بخش غیردولتی وجود دارد که حتی در صورت موافقت وزارت نیرو با خرید برق تولیدی این بخش با قیمتی مناسب، با توجه به وضعیت مالی نامناسب این وزارتخانه و بدهی های سنگین آن به برخی پیمانکاران، چه تضمینی برای پایبندی وزارت نیرو به پرداخت هزینه‌های خرید برق به بخش غیردولتی در زمان مقرر و مورد توافق وجود دارد؟

البته، علی کاردر، معاون سرمایه گذاری و تامین مالی شرکت ملی نفت ایران خبر از توافق وزرای نفت و نیرو در مورد جزئیات خرید برق و دیگر موارد موجود در مزایده گازهای همراه نفت داده است ولی مسئولین وزارت نیرو از سه شنبه هفته گذشته یعنی روز انتشار جزئیات مزایده تاکنون در این زمینه سکوت اختیار کرده اند و موضع واقعی و شفاف این وزارتخانه در زمینه قیمت خرید برق تولیدی از گازهای همراه نفت همچنان مبهم و نامشخص است.

این در حالی است که موافقت وزارت نیرو با خرید برق تولیدی با قیمتی مناسب و ارائه تضمینی قابل قبول به بخش غیردولتی برای پایبندی به این توافق مثلا تضمین خسارت تاخیر در پرداخت این هزینه ها با سودی معادل اوراق مشارکت، دستاوردهای مهمی برای این وزارتخانه دارد. چنانکه هم ظرفیت کشور برای افزایش صادرات برق به کشورهای همسایه بخصوص عراق افزایش یافته و در نتیجه متناسب با مابه التفاوت قیمت برق صادراتی و قیمت برق خرید تولیدی از بخش غیردولتی، درآمدهای وزارت نیرو افزایش می‌یابد و هم از میزان مصرف سوخت مایع (بخصوص نفت گاز) در نیروگاه های برق کشور کاسته خواهد شد و در نتیجه، هزینه های وزارت نیرو کاهش یافته و امکان صادرات این فرآورده با ارزش نفتی نیز برای کشور فراهم می شود.

علاوه بر این، با استقبال بخش غیردولتی از طرح استفاده از گازهای همراه نفت برای تولید برق، امکان تولید سه هزار مگاوات برق در کشور فراهم خواهد شد و بخشی از مشکلات وزارت نیرو برای تامین برق مورد نیاز کشور در دوره اوج مصرف (فصل تابستان) با استفاده از سرمایه های بخش غیردولتی و بدون نیاز به استفاده از منابع دولتی یا برداشت از منابع صندوق توسعه ملی، کاسته خواهد شد.

پی نوشت:

(1) در منطقه فلات قاره (سکوها و جزایر خلیج فارس)، معمولا برق با استفاده از سوخت مایع (نفت گاز) و در نتیجه، با صرف هزینه های بالایی تولید می شود.

(2) متوسط قیمت برق صادراتی کشور، 10 سنت به ازای هر کیلووات ساعت است.

(3) قیمت پیشنهادی علی کاردر، معاون سرمایه گذاری و تامین مالی شرکت ملی نفت ایران برای تحقق بازگشت سرمایه 23 تا 25 درصدی این طرح ها