میراث فرهنگی و آثار تاریخی شهرستان میانه زیر خاک فراموشی/ آقای مدیر کل موزه با درهای بسته ارزانی خودتان!

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی میانا، پیشینه و سابقه تاریخی شهر ستان میانه به ده ها سال قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد و بعضی نوشته ها سابقه تاریخی میانه را تا ۷۲۰ سال پیش از میلاد نیز نقل می‌کنند.
وجود کتیبه های آشوری و اورارتویی در بعضی مناطق آذربایجان و کشف آثار باستانی و مجسمه های سفالین در شهرستان میانه ، قدمت تاریخی آن را به دوره های پیش از تشکیل دولت ماد می رساند.
موزه و آثار تاریخی دارای جایگاه بسیار رفیع و به نوعی آبروی یک منطقه محسوب می‌شود، اما متاسفانه شهرستان میانه سالهاست از خلاء موزه و میراث فرهنگی در رنج بوده و مورد کم لطفی مسوولان میراث فرهنگی و گردشگری استان آذربایجان شرقی قرار گرفته است.

شهرستان میانه با تاریخ چند هزار ساله خود، دارای آثار و بناهایی با ارزش تاریخی و باستانی است که توجه به آنها می تواند صنعت توریسم و گردشگری این منطقه را بیش از بیش تقویت کند، ولی بی توجهی به حفظ و نگهداری این آثار علاوه بر نابودی آثار، بلکه سبب متضرر شدن و عدم توسعه گردشگری، فرهنگی و اقتصادی شده است.

شهرستان میانه به عنوان بزرگترین شهرستان استان آذربایجان شرقی به لحاظ وسعت  تا به امروز با نزدیک به ۳۰۰ اثر به ثبت رسیده بعد از مرکز استان بیشترین تعداد آثار باستانی را در میان شهرستان های استان آذربایجان شرقی را به خود اختصاص داده است.

 در شهرستان میانه بیش از ۱۰۰ تپه باستانی و دهها مسجد و امامزاده و پل ، قلعه و دهها اثر باستانی دیگر وجود دارد که جزو آثار باستانی  به شمار می روند و این آثار توانمندی ثبت ملی را دارند و بی شک جزو افتخارات تاریخ این مرز و بوم بمشار می آیند.

در این میان تعدادی از آثار باستانی میانه در شمار معماری های منحصر به فرد محسوب می شود و اولین اثر باستانی ثبت شده در استان متعلق به شهرستان میانه می باشد.

از سال ۱۳۷۶ طرح تأسیس موزه میانه تصویب گردیده و از بنا قرار بر آن بود که طبقه دوم ساختمان ارشاد سابق واقع در خیابان معلم جنوبی محل موزه باشد، ولی متأسفانه از همان تاریخ تا سال ۱۳۹۱ این موضوع به صورت راکد یا نیمه راکد مانده بود، تا اینکه دوباره از سال ۱۳۹۱ دوباره پیگیری ها مجدانه آغاز گشت و بالاخره با در اختیار قرار دادن مکان و تجهیزات اولیه موزه تاریخی میانه از سوی شورای اسلامی شهر و شهرداری میانه، علی رغم وعده مسئولین برای شروع بکار موزه در تاریخ ۲۸ اردیبهشت ماه سال گذشته، نهایتاً نخستین این موزه تاریخی در بهمن ماه سال ۹۳ و همزمان با دهه مبارک فجر در جنب ساختمان شورای اسلامی شهرمیانه با ۵۰۰ متر زیربنا با هزینه ۱ میلیاردو ۵۰۰ میلیون ریال، به بهره برداری رسید، اما متاسفانه بعد از این افتتاح و بهره برداری مردم تنها چند روز از ایام تعطیلات عید توانسته اند به این موزه دسترسی داشته باشند و بعد از آن  درب این موزه هنوز بر روی همشریان و مسافران باز نشده است.

 متولیان و مسوولان میراث فرهنگی و گردشگری در صف طلبکاران 

کم کاری و کوتاهی های انجام شده از سوی میراث فرهنگی و گردشگری استان در راستای ایجاد اداره گردشگری و میراث فرهنگی و راه اندازی موزه با امکانات کامل در شهرستان میانه یکی از موضوعاتی است که بارها از سوی مسئولین شهرستان بدان پرداخته شده است، اما با وجود آثار و اشیاء بی شمار و بی نظیر تاریخی در شهرستان میانه و با وجود پیگیری های شهرستان و خواست مردم متاسفانه چند سالی است که این موضوع راکد مانده و رسیدگی نمی شود.

بسیاری از آثار شهرستان میانه در موزه شهرهای دیگر به نمایش گذاشته شده است،  نفیس ترین اشیاء تاریخی که می توانست در موزه میانه باشد هم اکنون در موزه مراکز استان و یا منازل شخصی همشهریان در حال نگهداری است.

عدم نگهداری صحیح اشیاء تاریخی در موزه شهرستان میانه

از آنجایی که اصول صحیح و نگهداری اشیاء تاریخی مقررات و ضوابط خاصی دارد با این حال در موزه خلخال شاهد کتیبه های سنگی با انواع نقوش و تاریخ های متفاوت بودیم که مظلومانه در گوشه و کنار و پشت درب ورودی در حسرت دید مستقیم بازدیدکنندگان هستند.

قراردادن این کتیبه ها در یک فضای مناسب همراه با شناسنامه و مشخصات آثار تاریخی می تواتد کمک شایانی جهت معرفی و اهمیت هر یک از این آثار و کتیبه ها به علاقمندان و دانش پژوهان به منظور توسعه و ترویج فرهنگ و هنر منطقه میانه کند.

آقای استاندار مطمعن هستید میانه ویترین آذربایجان است ؟

 میانه دروازه آذربایجان نیست بلکه ویترین آذربایجان است این صحبتی بود که در سفر آذر ماه ۹۳ از سوی جبار زاده  استاندار آذربایجان شرقی مطرح شد وی در جریان این سفر گفت: ما می‌خواهیم میانه الگو و معرف ویژگی ‌های آذربایجان باشد.
وی با بیان این موضوع که صدای پای توسعه میانه به گوش می رسد، همدلی مسئولان شهرستان را در راستای این پیشرفت قابل تحسین دانست.
به نظر می رسد صحبت های اسماعیل جبارزاده تاکنون در حد چند شعاری بیش نبوده است.

گمنامی شهرستان میانه در سایت اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان

به نظر می رسد با وجود اینکه شهرستان میانه به عنوان دروازه آذربایجان شناخته می شود، هنوز مسئولین استانی به فکر اضافه نمودن نام این شهرستان و یا معرفی آثار تاریخی و گردشگری آن در سایت  اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان آذربایجان شرقی نیو فتاده اند.

 شخصاً پیگیر بازگرداندن این آثار به موزه شهرستان میانه پس از افتتاح خواهم بود!

اسماعیلی، کارشناس ارشد میراث فرهنگی استان در جلسه تعیین و تکلیف موزه آثار تاریخی شهرستان میانه که در تاریخ ۲۷ شهریور ماه ۹۳ در ساختمان شهرداری برگزار شد.ضمن تشکر از زحمات  مسئولین شهرستان میانه، بویژه شهردار و رئیس شورای اسلامی شهر که اخیراً بصورت جدی پیگیری های موزه را برعهده داشته و خواستار تهیه مقدمات و افتتاح هرچه سریعتر موزه بودند، اظهار داشت: خدا را شکر، که امروز در شهرستانی به نام میانه مسئولین و مقامات پیگیر مسئله ای مانند تاریخ باستان و موزه گشته اند.

اسماعیلی گفت: خوب به یاد می آورم در گذشته ما اشک ریزان به دنبال مسئولین در شهرستان ها می دویدیم و با تضرع خواستار آن می شدیم که مانع تخریب آثار تاریخی شوند، اما امروز همان مسئولین از پی ما می آیند و با خواهش و تمنّا خواستار تأسیس موزه میراث فرهنگی جهت کشف، حفظ و نگهداری آثار فاخر باستانی برای نمایش به نسلهای آتی می گردند. اینکه امروز مسئولین شهرستانی نیز در موارد اینچنینی احساس مسئولیت می کنند نوید بخش آینده ای روشن برای میراث فرهنگی است.

وی با اشاره به برخی آثار تاریخی موجود در برخی موزه های سطح کشور و تبریز که متعلق به شهرستان میانه می باشند، عنوان داشت: برای پاداش و قدردانی از مسئولین شهرستان میانه، شخصاً پیگیر بازگرداندن این آثار به موزه شهرستان میانه پس از افتتاح خواهم بود.

با نگاهی به عملکرد مسئولین میراث فرهنگی و گردشگری استان آذربایجان شرقی و وضعیت کنونی موزه‌ی استاد صنعتی می‌توان نتیجه گرفت که در این سال‌ها هیچ اقدام موثری برای بهبود شرایط انجام نشده و این موزه مانند بسیاری از آثار تاریخی دیگر که چند متولی دارند، بیشتر درگیر حاشیه‌ها شده است.

فعالیت سازمان میراث فرهنگی در سال های گذشته در شهرستان میانه در حد یک نمایندگی بوده است و با توجه به آثار باستانی این شهرستان، میانه فاقد اداره میراث فرهنگی مستقل است، که این موضوع ضررها جبران ناپذیری به میراث فرهنگی این شهر زده است.

 پس از برخی اتفاق های ناگوار در حوزه میراث تاریخی این شهرستان همچون دزدیده شدن تعدادی از آثار تاریخی، قرار شده اداره میراث فرهنگی و گردشگری فعالیت خود را در شهرستان میانه آغاز کند که هنوز این تصمیم اجرایی نشده است.همچنین بودجه هایی که برای مرمت آثار تاریخی شهرستان میانه در مورد آنها صحبت به میان آمده،  تاکنون هیچ نتیجه ای نداشته و آثار تاریخی این شهرستان در خطر نابودی قرار دارند.

آثار تاریخی هزار ساله میانه مسلما  این ارزش را دارد که جهت شناخت نقش و جایگاه آنها در تاریخ این مرز و بوم بعنوان هویت و گنجینه گرانقدر ما مورد کاوش علمی، مرمت، حفاظت و برگزاری همایش ها و راهکارهایی برای حفاظت از نابودی قرار گیرند.

پرداختن به فرهنگ غنی و اصیل ایرانی و آذربایجان است که اگر تکانی  به خودمان ندهیم فردای روز هیچ عذر و بهانه ای پذیرفته نیست و نگاه امسال رهبر انقلاب به مسئله فرهنگ نیز دلیل محکمی بر انجام این امر است. بازگشت به حفاظت از سایت های تاریخی همچون قلعه نجف قلی خان و میراث های باستانی همچون پل دختر و قلعه دختر، آداب  و رسومات غنی محلی  میانه و سایر آثار و گنجینه های فرهنگی و هنری ، بنیه ی محکمی از در امان بودن از این غارت فرهنگی هستند.

 اپیدمی بی توجهی به آثار تاریخی در ایران همه گیر است و مختص میانه نیست، اما آنچه میانه را از سایر نقاط جدا می کند موقعیت راهبردی آن با قرار گرفتن در مسیر تردد بین المللی می باشد.  حال پسندیده تر این است که نمایندگان  شهرمان هرچه زود تر ، هرکدام   به نوبه ی خود در مجلس شورای اسلامی  تمام تلاش خود را برای  مرمت و پیشرفت گردشگری میانه  بکار گیرند.

شایسته است بدانیم آثار تاریخی به مثابه کارخانه هایی حاضر بکار و زود بازدهی هستند که بدون اندکی سرمایه گذاری  و فوت وقت ، علاوه بر جذب نیروی کار و اشتغالزایی چند صد نفر بصورت مستقیم و غیرمستقیم ، میتوانند میانه را در لیست بعنوان مقاصد گردشگری جهانی قرار دهند.

 

گزارش از: امید کوهی